Türkiye Dışındaki Çağdaş Türk Edebiyatı

TÜRKİYE DIŞINDAKİ ÇAĞDAŞ TÜRK EDEBİYATLARI

Önemli Not:Türkiye dışındaki Türk edebiyatlarının işlenen ortak konu veya temaların genellikle özgürlük ve ulusallık olduğu görülür.

En önemiler:Cengiz Aymatov(Kırgız)/A.Süleyman Çolpan(Özbek)/Cengiz Dağcı(Kırım)

Azeri Türkleri Edebiyatı

Not:İlk temsilcisi Hasanoğlu’dur./ Fuzuli ,Kadı Burhaneddin,Nesimi gibi şairlerimiz Azeri kökenlidir./

Menim Anam adlı şiir Bahtiyar Vahapzade’ye aittir./ Mehmet Kulizade,Molla Nesreddin mahlasını kullanmıştır./

Hüseyin Şehriyar:Heyder Babaya Selam/ Celil Mehmet Kulizade:Anamın Kitabı,Ölüler(tiyatro)

Bahtiyar Vahapzade:Menim Dostlarım,Kökler ve Budaklar,Gün Var Bin Aya Değer

Resul Rıza, Sehend

Bulgaristan Türkleri Edebiyatı

Recep Küpçü:Ötesi Var,Ötesi Düş Değil/

Süleyman Sırrı,Niyazi Hüseyin,Mehmet Çavuş,İsa Cebeci

Kazak Türkleri Edebiyatı

Şair M. Cumabayulı kendi ulusu ve tarihi ile övünür./ Bütün Türk Lehçelerinin edebiyatlarını bilir.

Mağcan Cumabayulı:Mağcan Cumabayulı Sıgarmaları

Muhtar Avezov,Abay İbrahim Kuranbay

Kazan Türkleri Edebiyatı

Not:Gaspıralı İsmail’in başlattığı Ceditçilik(Yenilikçilik) hareketi bu edebiyatı da etkilemiştir./

Ayas İshaki,Üyge Taba(Eve Doğru)romanında ulusallık ve özgürlük temalarını işler./Cedit akımının en ünlü savunucularındandır./

Ayas İshaki: Tilenci Kızı,Tatarın Kızı,Üyge Taba(roman)

Abdullah Tukay,Sadi Maksadi Arsal,Rızaeddin Fahreddin

Kıbrıs Türkleri Edebiyatı

Osman Türkay:Yedi telli,Uyurgezer(şiir)

Özker Yaşın:O Alem,Bayraktar Destanı(şiir),Kıbrıs’ta Vuruşanlar(roman),Bütün Kapılar Kapandı(hikaye)

Rauf Denktaş,Fikret Demirağ,Oktay Öksüzoğlu,Mehmet Yaşin

Batı Trakya Türkleri Edebiyatı

Not:Mehmet Hilmi öykülerinde sürgün edildiği yerleri anlatır./ Gündüz Nene hikayesi ona aittir.

Abdürrahim Dede:Rumeli'de Bırakılanlar

Mehmet Hilmi, Asım Haliloğlu, Ali Rıza Saraçoğlu

Kırgız Türkleri Edebiyatı

Not:Dünyanın en uzun destanı olan Manas Destanı Kırgızlar’a aittir./En ünlüsü dünyada çokça okunan Cengiz Aytmatov’dur./

Cemile adlı romanı dünyada en çok okunan roman seçilmiştir.

Cengiz Aytmatov:Cemile,Beyaz Gemi,Kopar Zincirlerini Gülsarı,Toprak Ana,Gün Uzar Yüzyıl Olur(Gün Olur Asra Bedel)

Selvi Boylum Al Yazmalım,Fuji Yama,Cengiz Han’a Küsen Bulut

Kırım Türkleri Edebiyatı

Not:İsmail Gaspıralı Ceditçilik akımını başlatan yazardır.Bu akımla İstanbul Türkçesini Türk dünyasının anlaşabileceği bir ortak bir dil haline getirmek amaçlanmıştır.Bu sebeple Tercüman gazetesini çıkarır.Düşünce ilkeleri:’’Dilde,fikirde,işte birlik’’tir./

Cengiz Dağcı dünyaca ünlü bir yazardır./

İsmail Gaspıralı:Kadılar Ülkesi, Arslan Kız,Gündoğdu (hikaye), Asya’da Komşularımız

Cengiz Dağcı:Korkunç Yıllar,Yurdunu Kaybeden Adam,Onlar da İnsandı,Üşüyen Sokaklar

Özbek Türkleri Edebiyatı

Not:Kökleri Çağatay edebiyatına dayanır.Ali Şir Nevai,Babür Şah,Hoca Ahmet Yesevi Çağatay kökenlidir.

Ceditçilik akımı bu edebiyatta da etkili olmuştur.

Abdülhamit Süleyman Çolpan:Uyanış,Bulaklar,Koşuklarım,Gece ve Gündüz(şiir)

Aybek:Tuygular(şiir),Ulug Yol,Kutlug Kan(roman)

Türkmen Türkleri Edebiyatı

Ata Atacanoğlu:Guşgı Galası,Menim Dövürdeşlerim,Çakmak

Mehmet Seyidov, Gılıç Guliyev

Uygur Türkleri Edebiyatı

Ziya Samedi:Yılların Sırrı(roman),Kanlı Dağ(senaryo),Dertlinin İnleyişi,Kaysılar Olgunlaştığı Zaman(hikaye)

Yugoslavya Türkleri Edebiyatı

Nimetullah Hafız:Gün Aydın,Ana Kucağı(şiir)

Enver Tuzcu,Esat Bayram,Hasan Mercan

Irak Türkleri Edebiyatı

Not:Bozlak,Irak Türklerine ait bir nazım şeklidir.

Ata Terzibaşı:Kerkük Hoyrat ve Manileri,

Mehmet Sadık, Salah Nevres